خار پاشنه پا ( Heel spurs) از اختلالات ناحیه کف پا است که به علت رسوب کلسیم در قسمت پاشنه پا ایجاد شده و باعث ایجاد ضایعه استخوانی در این ناحیه می گردد.
خار پاشنه برآمدگی می باشد که از زیر پاشنه تا قوس پا یعنی همان قسمت وسط پا کشیده می شود. گاهی ممکن است که خارپاشنه درد نداشته باشد اما در برخی مواقع با دردهای شدیدی همراه می باشد. که به شکل تیز، نوک دار, قلابی شکل، طاقچه ای و با صاف می تواند باشد. خار پاشنه اغلب با التهابی دردناک که از بافت های فیبری و هم بندی که در امتداد پا وجود دارد آغاز شده و تا پاشنه پا امتداد پیدا می کند.
علائم خار پاشنه :
برای تشخیص خار پاشنه علائم مشخصی وجود ندارد. اما اگر در قسمت در محلی که خار پاشنه ایجاد شده است التهاب صورت گیرد باعث بروز درد نیز می شود اما این درد ناشی از خود خار پاشنه نمی باشد بلکه آسیب هایی می باشد که به بافت های نرم مرتبط بوده است.
اغلب افراد در تعریف اینکه درد خار پاشنه چیست؟ می گویند درد خار پاشنه مانند چاقو یا سوزنی می باشد که به پایشان فرو می رود.درد خار پاشنه از صبح که بر روی پا هستید آغاز می شود و سپس به درد خفیفی تبدیل می شود در زمان نشستن و استراحت در مدت زمان طولانی این درد شدید تر می شود.
در حقیقت و به طور کلی می توان علائم خار پاشنه را به صورت زیر عنوان کرد:
- درد شدید همچون فرو کردن چاقو در پاشنه پا که هنگام صبح و با ایستادن روی پا آغاز می شود.
- درد خفیف در پاشنه پا که در باقی ساعات روز رخ می دهد.
- التهاب و تورم که در قسمت جلوی پاشنه پا به وجود می آید.
- حرارتی که در بخش درگیر و آسیب دیده به وجود می آید.
- برآمدگی استخوان کوچک که در زیر پاشنه پا که قابل مشاهده می باشد .
-
حساسیت در کف پاشنه‌ی پا که موجب سخت شدن راه رفتن در حالت پا برهنه می‌شود.
چه کسانی در معرض ابتلا به خار پاشنه هستند؟
پیاده روی و قدم زدن اگر به صورت صحیح انجام نشود و فشار زیادی به استخوان پاشنه، رباط ها و اعصاب اطراف پاشنه پا وارد آورد یا پیاده روی های سریع و دویدن روی سطوح سخت باعث بروز خار پاشنه پا می شود.
همچنین افرادی که به پوشیدن کفش های تنگ یا پاشنه ساییده شده عادت دارند، مخصوصا کفش هایی که به خوبی از گودی کف پا محافظت نمی کنند، در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
احتمال بروز خار پاشنه پا در افراد مبتلا به چاقی و اضافه وزن و دیابت، کسانی که کف پای صاف یا با قوس زیاد دارند و سالخوردگان بیشتر از سایر افراد است.
با بالا رفتن سن، انعطاف محافظ پاشنه پا کاهش یافته و به عارضه خار پاشنه منجر خواهد شد
درمان خار پاشنه :
در مطالب بالا عنوان کردیم که خار پاشنه چیست؟ و علائم آن را نیز به اختصار توضیح دادیم حال می خواهیم بدانیم که برای درمان خار پاشنه چه کارها و روش هایی لازم است که انجام گیرد.
اولین مرحله ای که می تواند در درمان خار پاشنه و کاهش درد آن کمک کند توقف و یا کاهش فشارهای شدیدی می باشد که بر پاشنه پا وارد شده و باعث ایجاد درد می شود.
برای پیشگیری از خار پاشنه در مورد فشارهایی طولانی که در طول روز به پاهای شما وارد می شود باید مراقب باشید زیرا ممکن است نیاز داشته باشید که از فعالیت هایی که باعث می شود که پاهای شما در سطوح سخت قرار بگیرند خودداری و یا جلوگیری نمایید.
اما روش های دیگری نیز برای درمان خار پاشنه مانند طب سنتی، جراحی و روش های غیر جراحی نیز وجود دارد.
از جمله درمان هایی که برای رفع خار پاشنه صورت می گیرند عبارتند از:
- درمان خار پاشنه با ماساژ
- گرم نگه داشتن موضعی
- حجامت و زالواندازی در محل خار پاشنه
- خود داری کردن از خوردن غذاهای سرد
- استفاده از کلسیم طبیعی
- کمپرس یخ و انجام حرکت های کششی
- کاهش وزن
- اجتناب از پوشیدن کفش های پاشنه ساییده شده و پاشنه بلند و تیز
- درمان به موقع بیماری های التهابی
درمان غیراورژانسی خار پاشنه پا:
- استراحت
- انجام تمرینات کششی مناسب
- استفاده از کفش مناسب و اندازه پا
- بند پا برای استراحت عضلات و تاندون های تحت فشار
- استفاده از کفش طبی
- فیزیوتراپی
- داروها: درد پاشنه ممکن است با مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن تسکین پیدا کند.
- دستگاه ارتوپدی: در اغلب موارد با دستگاه ارتوپدی می توان علل بروز درد پاشنه و گودی کف پا مانند عدم تعادل بیومکانیکی را برطرف کرد.
- تزریق: در برخی موارد تزریق کورتیکواستروئید ممکن است برای کاهش التهاب ناحیه مورد نظر تجویز شود.
عمل جراحی خار پاشنه پا:
روش های جراحی به دو صورت انجام می شود ۱. آزادسازی فاسیا پلانتار ۲. برداشتن خار پاشنه پا
۱. آزادسازی فاسیا پلانتار :یکی از تکنیک های به کار رفته در این روش، تکنیک آندوسکوپی می باشد که دو شکاف در اطراف پاشنه ایجاد و دوربینی داخل پاشنه پا قرار داده می شود تا جراح بتواند محل آسیب دیده را بررسی کند. در آندوسکوپی، لیگامنت فاسیا پلانتار جدا می شود و با ایجاد فضای بیشتر و کاهش فشار روی بافت فاسیا درد و التهاب از بین می رود.
۲. برداشتن خار پاشنه پا: در این روش خار پاشنه پا به طور کامل در حین عمل برداشته شده و رسوب کلسیمی از بین می رود.
عوارض بعد از عمل :
قبل از عمل جراحی، آزمایش های لازم برای انتخاب بهترین روش انجام می شود و خوشبختانه در تقریبا تمامی موارد، با عمل جراحی عارضه به طور کامل درمان می شود، اگرچه مانند هر عمل دیگری با عوارض احتمالی همراه خواهد بود مانند:
- بی حسی پاشنه پا به دلیل آسیب بافت عصبی در طول عمل جراحی
- ادامه یافتن درد پاشنه بعد از عمل ( در موارد نادر)
- در برخی موارد دردهای عصب، عفونت و زخم
- بی ثباتی، گرفتگی عضلات پا و التهاب تاندون ها ( در روش اول)
توصیه های پزشکی بعد از عمل جراحی معمولا شامل استراحت، استفاده از یخ، ایجاد ارتفاع پا و نحوه راه رفتن می باشد. در برخی موارد لازم است از باند، اسپلینت، گچ گرفتن، کفش جراحی و طبی یا عصا استفاده شود.
درمان خانگی و گیاهی خار پاشنه پا در طب سنتی:
روغن درمانی : ناحیه پاشنه تا تاندوم آشیل را با روغن سیاهدانه و روغن کنجد بمالید تا گرم شود، سپس پاشنه پا را با نایلون پلاستیکی بپوشانید تا روغن به طور کامل به آن جذب شود.
برای درمان درد پاشنه می توان از روغن زیتون (یا روغن نارگیل) گرم استفاده کرد.
ماساژ مکرر پا با روغن های گرم باعث تسریع بهبود بافت های آسیب دیده می شود.
تمرینات مناسب برای خار پاشنه پا:
تمرین اول :
حوله ای را کف زمین قرار داده و سعی کنید با استفاده از انگشتان پا آن را جمع کرده و بردارید. این تمرین از بهترین و ساده ترین تمرینات درمان خار پاشنه پا محسوب می شود.
تمرین دوم:
روی زمین نشسته، کمر را صاف کنید و پاها را روبروی خود دراز کنید.کمربندی را از قسمت پایین پای خود گذرانده و هر دو طرف آن را با دست بگیرید. سپس در حالی که با دست کمربند را به سمت خود می کشید با پاها آن را به خلاف جهت فشار دهید. ۲۰ ثانیه در این حالت بمانید، ۲ تا ۳ بار در روز و هر بار ۲۵ مرتبه این کار را انجام دهید.
تمرین سوم :
در این تمرین ساده فقط کافیست دست های خود را به دیوار یا میزی تکیه داده، یک پای خود را خم کنید و پای دیگر را بکشید. در این حالت باید به گونه ای به سمت جلو خم شده و فشار بیاورید که گویی می خواهید میز را حرکت بدهید تا ماهیچه های ساق پا کشیده شود. ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در این حالت باقی بمانید
