درون‌بینی یا آندوسکوپی در پزشکی عمل دیدن و مشاهده درون بدن با مقاصد تشخیصی یا گاهی درمانی است که با دستگاهی به نام درون بین صورت می‌گیرد.
حفره‌ها و مجاری درون بدن امکان استفاده از دستگاه درون بین را برای معاینه پزشکی درون بدن فراهم کرده‌است. اصول کار درون بینی، استفاده از یک آینه و نور بازتابیده است.
پزشکان برای دیدن پوشش مری و معده از راه درون بینی، لوله ضخیمی را از حلق بیماران عبور می‌دهند که این، برای بسیاری از آنها ناراحت‌کننده است.
امروزه در درون بینی، تصاویر گرفته شده از بدن به یک واحد پردازشگر ویدئویی منتقل می‌شوند و در بیشتر اعمال جراحی آندوسکوپی، ازویدیو و دوربین های عکاسی برای دیدن و ثبت عمل استفاده می‌شود. با این روش، تصاویر رنگی قابل ضبط و ذخیره شدن به‌دست می‌آید به تازگی آزمایش‌هایی نیز با یک دوربین کوچک بلعیدنی برای درون بینی دستگاه گوارش انجام شده‌است. آندوسکوپی یک روش ساده است که اجازه می‌دهد تا یک پزشک در داخل بدن انسان با استفاده از یک ابزار به نام آندوسکوپ نگاه کند. ابزار برش را می‌توان به انتهای اندوسکوپ متصل کرد و سپس می‌توان از دستگاه برای انجام جراحی استفاده شود. این نوع جراحی کلید سوراخ نامیده می‌شود، و معمولاً فقط جای زخم کوچکی باقی می‌ماند.
کاربرد :
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی می‌توانند از درون بینی برای بررسی هر یک از قسمت‌های بدن که در زیر بیان شده‌است، استفاده کنند:
۱- قسمتی از درون بین برای دستگاه گوارش:
مری، معده و دوازدهه (esophagogastroduodenoscopy)
روده باریک (enteroscopy)
روده بزرگ / کولون
درون بینی مغناطیسی
مجرای صفراوی
درون بینی رتروگراد ( ERCP)، کلانژیوپ انکروتسکوپی
راست روده (راست روده بینی) و مخرج (مخرج بینی)، هر دو نیز به عنوان (پروکتوسکوپی)
۲- د ستگاه تنفسی :
بینی (rhinoscopy)
پایین دستگاه تنفسی (برونکوسکوپی)
۳- گوش (اتوسکوپ)
۴- سیستم ادراری (سیستوسکوپی)
۵- سیستم تولیدمثل خانم‌ها (gynoscopy)
۶- نوک آندوسکوپ
گردنه رحم
رحم (هیستروسکوپی)
لوله‌های فالوپ (falloposcopy)
۷- حفره‌های بدن که به صورت عادی بسته‌اند (از طریق برش کوچک):
حفره شکمی یا لگن (لاپاروسکوپی)
داخل مفصل
ارگان‌های قفسه سینه (توراکوسکوپی و مدیاستینوسکوپی)
آندوسکوپی برای بسیاری از روندهای زیر استفاده می‌شود:
عمل آندوسکوپی :
۱- در دوران بارداری
آمنیون (آمنیوسکوپی)
جنین (فتوسکوپی)
۲- جراحی پلاستیک
پاناندوسکوپی (یا آندوسکوپی سه گانه)
ترکیب لارنگوسکوپی، esophagoscopy و برونکوسکوپی
۳- جراحی ارتوپدی :
جراحی دست مانند انتشار تونل کارپال اندوسکوپی
جراحی زانو مانند بازسازی رباط صلیبی قدامی
فضای اپیدورال (اپیدوروسکوپی)
براسه (برسکتومی)
۴- جراحی اندودنتیکس :
جراحی سینوس Maxillary
آپیککتومی
۵- جراحی آندوسکوپی اندونازال
۶- جراحی آندوسکوپی ستون فقرات
پيشگيري و كنترل عفونت در بخش آندوسكوپي:
الف) توصيه هاي لازم براي سلامتي پرسنل:
۱ .همه پرسنل اندوسكوپي بايستي در برابر هپاتيت B ايمونيزه شوند.
۲ .پرسنل بهداشتي كه مشكلات ريوي از قبيل آسم دارند قبل از شروع به كار و تماس با مواد ميكروبكشهاي شيميايي مورد ارزيابي قرار گيرند.
۳ .در موقع تميز نمودن اندوسكوپها و نيز موقع ضدعفوني كردن و استريل نمودن، پرسنل بايد از لحاظ چشمي و ماسكهاي مقاوم به رطوبت و Shield صورت استفاده شود.
۴ .گانهاي ضدرطوبت براي پيشگيري از پاشيده شدن قطرات خون و ترشحات ديگر بدن يا آسيب ديدگي در اثر مواد شيميايي بايستي توسط پرسنل پوشيده شود. اين گانها بين هر يك از موارد اندوسكوپي تعويض گردد.
۵ .پوشش گان و ماسك بايستي در زمان ترك اتاق اندوسكوپي و اتاق تميزسازي اندوسكوپ در آورده شود.
۶ .بايد براي جابجايي مواد آلوده و نيز احتمال تماس با مواد خوني يا مايعات بدن دستكش پوشيده شود. دستكشهاي مقاوم به مواد شيميايي براي جابجايي محلولهاي ضدعفوني كننده لازم است.
۷ .تمام سرسوزنها و مواد نوك تيز بايستي در ظرف مقاوم به سوراخ شدن و پاره شدن دفع شوند. از گذاشتن دوباره سرسوزن اجتناب شود.
۸ .براي پيشگيري از سوراخ شدن دستكشها ناخنها كوتاه شوند و براي پيشگيري از آلودگي ميكروبي و نيز سوراخ شدن دستكش انگشتري و جواهرات در آورده شوند.
۹ .شستن كافي دست در بين تماس با هر بيمار، در آوردن دستكش، وارد شدن يا خارج شدن از اتاق اندوسكوپي انجام گيرد. در صورت آلودگي دست با خون يا مايعات خوني بدن بلافاصله شسته شود.
۱۰ .كاركنان داراي ضايعات اگزوداتيو و درماتيت داراي ترشحات بايد از تماس مستقيم با بيمار و نيز جابجايي وسايل بيمار تا بهبودي خودداري كنند.
ب) توصيه هاي لازم در مورد دستگاههاي اندوسكوپي:
به دستورالعملهاي كارخانه سازنده اندوسكوپ در مورد تميز كردن و ضدعفوني نمودن مراجعه گردد. بعد از هر بار استفاده از اندوسكوپ تميز نمودن و ضدعفوني كامل براي پيشگيري از گسترش عفونت انجام گيرد. پرسنل اتاق اندوسكوپي بايستي آموزش كافي در اين مورد ببينند.
۱ .بررسي دستگاه اندوسكوپي - در تمام مراحل جابجايي اندوسكوپ بايد از نظر وجود آسيب ديدگي بررسي شوند. تست نشت اندوسكوپ قبل از شروع پروسه تميز كردن انجام گيرد. از گذاشتن درپوش در تمام ويدئو اندوسكوپها در هنگام فرو بردن در آب مطمئن شويد. در صورت وجود اشكال به سرويسكار مربوطه ارجاع دهيد.
۲ .تميز كردن Cleaning تميز كردن دستي مهمترين بخش در فرآيند تميز كردن است. ضروري است كه تمام لوله ها، اجزاء قابل جدا كردن و قسمتهاي قابل فرو رفتن در آب اندوسكوپ تميز گردد. بلافاصله بعد از درآوردن اندوسكوپ از دهان بيمار با گاز آغشته به محلول آنزيمي سطوح خارجي اندوسكوپ را پاك كنيد.
ج) .استريل كردن و ضدعفوني كردن Disinfection & Sterilization
۱. ضدعفوني كامل قسمت داخلي و خارجي اندوسكوپ بعد از استفاده و پس از تميز كردن مكانيكي بايستي تكميل گردد.
۲. براي اطمينان از تأثير مواد ضدعفوني بايستي دستورات كارخانه سازنده دستگاه مدنظر قرار گيرد.
۳. تمام سطوح داخلي و خارجي و لوله هاي اندوسكوپ بايستي حداقل به مدت ۲۰ دقيقه با مواد ضدعفوني كننده در تماس باشد.
۴. مواد ضدعفوني كننده بايستي بطور دقيق انتخاب شده و براساس دستورالعمل توليد كننده بكار گرفته شوند.
۵. استريل كردن با گاز اتيلن اكسايد براي تكميل كردن استريلزاسيون و فرايند هوازي نمودن به مدت طولاني استفاده شود.
۶. سيستم خودكار acid Peracetic براي لوازم و وسايلي كه امكان فرو بردن در آب را ندارند مناسب بوده و با آب استريل شستشو داده ميشوند.
۷. پراكسيدهيدروژن براي آماده سازي مجدد اندوسكوپ قابل قبول است هر چند ميتواند سطوح خارجي لوله آن را آسيب رسانده و باعث خوردگي مس، روي و برنج ميشود.
د) شستشو دادن :
براي از بين بردن اجزاء مواد ضدعفوني كننده شستشوي كافي بعد از ضدعفوني بايد انجام گيرد. هر جزء شيميايي باقيمانده ميتواند در مريض بعدي آسيب ديدگي ايجاد نمايد. استفاده از آب استريل براي شستشو توصيه ميگردد. اگر آب شير استفاده شود با الكل ۷۰ % شستشو داده و با هواي فشرده خشك كنيد.
ه )خشك كردن :
خشك كردن با هواي فشرده بعد از ضدعفوني كردن و قبل از انبار گذاشتن انجام گيرد. تمام لوله ها را با الكل ايزوپروپيل ۷۰ %شستشو و با هواي فشرده خشك نماييد. محيط مرطوب باعث رشد باكتريها ميشود. دريچه ها براي تسهيل در خشك كردن خارج ازآندوسكوپ قرار گيرد.
ن ) انباركردن آندوسكوپها :
آندوسكوپها بايستي بطور عمودي در اتاقي كه از تهويه كافي برخوردار است نگهداشته شوند. آنها نبايد به پارچه پيچيده شده و يا در قفسه گذاشته شود. قفسه انبار هفتهاي يكبار با محلول ضدعفوني كننده از بالا به پايين تميز گردد.
