۵ عامل مهم پیشگیری از ابتلا به نقرس و درمان با طب سنتی

  نقرس (Gout) یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های ثبت شده در تاریخچه پزشکی است.

بيماري نقرس چيست؟

نقرس نوعی بیماری التهابی است که به علت تجمع و رسوب اسید اوریک در بافت های بدن و بخصوص در مفاصل ایجاد می شود. نقرس یک شکل دردناک آرتروز (ورم مفاصل) است که گاهی اوقات به این شرایط التهاب مفصل نقرسی نیز گفته می شود.

رایج ترین محل تشکیل نقرس در افراد در بخش کروی انگشت شست بزرگ پا است؛ با این وجود مفاصل پا، قوزک، زانو، دست ها و آرنج نیز می توانند تحت تاثیر این مشکل قرار گیرند. در هر حال وارد شدن آسیب به خاطر بیماری نقرس به بیش از یک یا دو مفصل بدن بطور همزمان شرایطی غیر عادی و نادر محسوب می شود.

اگر چه نقرس اغلب به صورت ناگهانی رخ می‌دهد(و گاهی اوقات بدون هیچ دلیل خاصی اتفاق می‌افتد)، اما برخی عوامل هستند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:

۱- بیماری‌ها: مانند دیابت قندی، بیماری‌های کلیوی، فشار خون بالا، استئوآرتریت(آرتروز حاد) و کلسترول بالا خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

۲- رژیم غذایی: اگر فرد به طور مرتب از غذاهایی که سطح پورین بالایی دارند مانند غذاهای دریایی، گوشت قرمز و عسل، و همچنین الکل (به خصوص آبجو و عرق) و نوشیدنی‌های شیرین استفاده کند خطر ابتلا به نقرس پا افزایش می‌یابد.

۳- ژنتیک: ۲۰٪ موارد مربوط به ژنتیک است

۴- چاقی: افرادی که شاخص توده بدنی آنها بیش از ۳۵ است  احتمال دارد بیشتر که دچار این بیماری شوند.

۵- دارو: بعضی از داروها باعث افزایش سطح اسید اوریک می‌شوند و در نتیجه خطر ابتلا به نقرس پا در این افراد بیشتر است. این داروها شامل دیورتیک‌ها (قرص‌های آب)، مسدود کننده‌های بتا، آسپرین (وقتی به طور مرتب مصرف ‌شود) و نیاسین (برای کلسترول بالا)می‌شود.

۶- جنسیت: به دلیل اینکه سطح اسید اوریک در مردان در سنین جوانی بیشتر از زنان است مردان بیشتر دچار این بیماری می‌شوند. میزان اسید اوریک در زنان بعد از یائسگی افزایش می‌یابد که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد و طبق آمار تنها ۱۵٪ از زنان قبل از سن یائسگی به این بیماری مبتلا شده‌اند. در سنین بالای ۶۰ سال سن، خطر ابتلا به این بیماری در زنان و مردان برابر است، اما در سن ۸۰ سالگی، در زنان شایع‌تر است.

بیماری نقرس چه کسانی را گرفتار می کند؟

شیوع بیماری نقرس در زنان ۹ برابر مردان است. ابتلای مردان بیشتر بعد از دوره بلوغ بوده و بیشترین ابتلا در سنین بالاتر از ۷۵ سال می باشد. در زنان حملات نقرس بیشتر بعد از یائسگی ایجاد می شود.

لازم به ذکر است که به دلیل جنبه های وراثتی نقرص، اگر والدین مبتلا به نقرس باشند، احتمال ابتلا به نقرس در فرزندان آنها ۲۰ درصد خواهد بود.

علت و دلایل بیماری نقرس:

اگر والدین مبتلا به نقرس باشند، احتمال ابتلا به نقرس در فرزندان آنها ۲۰ درصد خواهد بود

بیماری نقرس در نتیجه افزایش سطح اسید اوریک در خون ایجاد می شود. اسید اوریک بطور طبیعی در بدن انسان تولید می شود. در حالت عادی این ماده در خون حل نمی شود و کلیه ها آن را به عنوان بخشی از اجزای اوره از بدن دفع می کند.

دفع کمتر از حد لازم یا تولید بیش از حد اسید اوریک در بدن می تواند باعث شود سطح این ماده در خون انسان افزایش پیدا کند. هنگامی که این شرایط مشاهده شود، امکان تشکیل و تجمع کریستال های اسید اوریک در مفاصل افزایش پیدا می کند و این شرایط باعث ابتلای فرد به نقرس می شود. به هر حال، همه افرادی که با افزایش سطح اسیداوریک در بدن خود مواجه می شوند، به بیماری نقرص مبتلا نمی گردند.

در عمل فاکتورهای ریسک متعدد می تواند با ابتلای فرد به بیماری نقرس ارتباط داشته باشند که این موارد به شرح زیر هستند:

۱-  چاقی

۲- جذب بالای الکل

۳- مسائل ژنتیکی

۴- جذب بالای مواد غذایی که دارای سطح بالای پورین هستند (برای مثال بعضی از غذاهای دریایی و بعضی از انواع گوشت ها)

۵-  مصرف داروهای خاص مثل دیورتیک (قرص های سیال)

۶- وارد شدن آسیب به یک مفصل

۷- ابتلا به بیماری های کلیه به صورت مزمن

علایم بیماری نقرس:

بیماری نقرس معمولا انگشت شست پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد , نشانه های و علایم بیماری نقرس تقریبا شدید بوده و معمولا ناگهانی و در شب اتفاق می‌افتند.

۱- درد شدید مفاصل :  بیماری نقرس معمولا انگشت شست پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است در مفاصل دیگر از جمله مفاصل پا، زانو، آرنج و یا دستهایتان هم رخ دهد. درد ایجاد شده توسط نقرص معمولا در ۱۲ تا ۲۴ ساعت اولیه در بیشترین حد خود است.

۲- باقی ماندن درد مفاصل :  بعد از فارام شدن درد شدید اولیه، بعضی از مفاصل ممکن است از چند روز تا چند هفته ملتهب و دردناک باشند. هرچه این حملات این بیماری قدیمی تر شود، درد آن بیشتر باقی می‌ماند.

۳-  التهاب و سرخی :  مفصل و یا مفاصل مبتلا متورم، حساس و قرمز می‌شوند.

عوارض ابتلا به نقرس :

 توجه : کریستالهای اورات جمع شده در دستگاه ادراری فرد مبتلا به نقرس باعث سنگ کلیه میشود. 

افرادی که مبتلا به بیماری نقرس هستند، در خطر ابتلا به بیماریهای شدیدتر ازجمله:

۱- نقرس پیشرفته:  نقرس درمان نشده می‌تواند باعث انباشته شدن کریستال‌های اسید اوریک زیر پوست و در گره‌هایی که به آن ها توفی می‌گویند، شود. توفی می‌تواند در نواحی مختلفی همچون انگشتان، دستها، پا، آرنج و یا تاندون آشیل بوجود آید. هرچند که توفی معمولا دردناک نیست اما هنگام حملات نقرسی می‌تواند حساس و متورم شود.

۲- سنگ کلیه : کریستالهای اورات ممکن است در دستگاه ادراری افراد مبتلا به نقرس جمع شده و باعث بوجود آمدن سنگ کلیه شود. البته داروهایی برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه وجود دارد.

تشخیص بیماری نقرس:

پزشک می تواند با بررسی مفصل آسیب دیده بیمار ابتلا به نقرس را تشخیص دهد

روش های تشخیص بیماری نقرس می تواند شامل چند مورد یا تمام روش های زیر باشد:

۱-  معاینه فیزیکی:

پزشک می تواند با بررسی مفصل آسیب دیده بیمار و توجه به ورم و التهاب ایجاد شده، نقاط دردناک و دامنه حرکتی مفصل بیمار ابتلا به نقرس را تشخیص دهد.

۲-  آزمایش های پزشکی:

آزمایش خون می تواند مشکلات غده تیروئید یا پارا تیروئید شما و نیز عدم توازن احتمالی مواد معدنی را در ارتباط با ابتلا به بیماری نقرس مشخص کند. پزشک همچنین می تواند از یک سوزن برای نمونه گیری از مایع درون مفصل آسیب دیده استفاده کند. در ادامه وجود کریستال های اسید اوریک در این مایع در آزمایشگاه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

۳-  عکس برداری:

عکس برداری رادیولوژی از مفصل آسیب دیده می تواند شواهد مربوط به آسیب دیدگی مفصل را به همراه تجمع کریستال در غضروف آن مشخص کند.

درمان بیماری نقرس:

داروهای درمان نقرس می‌توانند برای درمان حملات بیماری نقرس تجویز شود . درمان نقرس معمولا شامل استفاده از دارو می‌شود. داروهای درمان نقرس می‌توانند برای درمان حملات بیماری و پیشگیری از بازگشت حملات نقرسی و یا برای کاهش عوارض بیماری مانند توفی یا سنگ کلیه تجویز شوند. 

داروهای درمان نقرس:

داروهایی که برای درمان بیماری نقرس استفاده می‌شوند، شامل:

۱- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs). شامل داروهایی همچون ایبوبروفن، ناپروکسن و یا داروهای قوی تر که برای دریافت آنها نیاز به نسخه پزشک است همچون، ایندومتاسین (Indocin) می‌شوند، که برای کاهش التهاب و درد استفاده می‌شوند.

۲-  کلشی سین (Colchicine). اگر داروهای NSAIDs برای شما قابل تجویز نباشد، پزشک از این مسکن کلشی سین برای شما استفاده می‌کند.

۳- کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids). پزشکان ممکن است از داروهای کورتیکواستروئید برای کاهش درد و التهاب بیماری نقرس استفاده کند، این داروها در دوشکل خوردنی و تزریقی تجویز می‌شوند.

از عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها می‌توان به:

۱-  نازک شدن استخوان ها

۲-   درمان دیر و ضعیف زخم ها

۳-   کاهش قدرت مبارزه با عفونت

برای کاهش این عوارض پزشکتان سعی می‌کند، کم ترین میزانی که برای شما کفایت می‌کند، از این داروها تجویز کند.

داروهایی برای پیشگیری از بیماری نقرس:

درصورتی که شما تنها چندبار در سال دچار حملات نقرس می‌شوید و یا اینکه حملاتتان پی در پی نبوده اما دردناک‌اند، پزشکتان ممکن است داروهایی برای کاهش خطر ابتلا به نقرص و عوارض نقرس برای شما تجویز کند.

درمان خانگی نقرس:

۱- برای درمان بیماری نقرس از مصرف الکل خودداری کنید.

۲- هرچند که درمان دارویی نقرس از همه انواع درمان ها موثرتر است . 

۳-  حدود ۲ تا ۴ لیتر مایعاتی که حداقل نصف آن آب است، مصرف کنید.

۴-  مصرف معتدل پروتئین، بخصوص از منابع سالم همچون، لبینیات کم چرب و یا بدون چربی، تخم مرغ و کره بادام زمینی.

۵-  مصرف روزانه گوشت قرمز، مرغ و ماهی را در اندازه ۱۱۳ تا ۱۷۰ گرم نگه دارید.

مراقبت در خانه 

درمان نقرس با طب سنتی:

داروی گیاهی برای بیماری نقرس :

شما می‌توانید از راهکارهای طب سنتی یا جایگزین برای درمان بیماری نقرس استفاده کنید. هرچند که قبل از امتحان این نوع درمان می‌بایست با پزشک خود مشورت نمایید تا مبادا این نوع درمان با درمان داروییتان تداخل ایجاد کند. بعضی از مواردیکه در ادامه بیان می‌کنیم، تاثیراتی بر کاهش اسید اوریک در خون دارند.

۱-  قهوه:  محققان رابطه‌ای بین مصرف قهوه (هر دو نوع معمولی و بدون کافئین آن) و کاهش اسید اوریک خون یافته‌اند.

۲- ویتامین ث : هرچند که دررابطه با تاثیر ویتامین ث برنقرس اطلاعاتی در دسترس نیست، اما ویتامین ث می‌تواند باعث کاهش سطح اسید اوریک درخون شوند. البته فکر نکنید که اگر کمی ویتامین ث برای شما خوب است، پس مصرف زیاد آن بهتر است، چرا که مصرف زیاد ویتامین ث ممکن است سطح اسید اوریک خون را بالا ببرد.

۳- گیلاس : در تحقیقات نشان داده شده که مصرف گیلاس می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک خون کمک کند، با این حال تا کنون تحقیقی برای بررسی ارتباط بین گیلاس و نقرس وجود ندارد.

پیشگیری از ابتلا به نقرس:

نوشیدن زیاد مایعات باعث پیشگیری از بیماری نقرس میشود .

۱. مصرف بالای مایعات. میزان مصرف مایعات خود را به میزان ۲ تا ۴ لیتر(۸ تا ۱۶ لیوان)، افزایش دهید. دقت کنید که حداقل نصف این میزان مایعات از آب باشد.

۲. اجتناب از مصرف الکل.

۳. رژیم غذایی متعادل، که تاکید آن بر میوه، سبزی، غلات کامل و لبنیات کم چرب و یا بدون چربی باشد.

۴. محدودکردن مصرف گوشت، مرغ و ماهی.

۵. حفظ وزن مناسب.